Gmina Rzeczenica jest ostatnim samorządem powiatu człuchowskiego, która nie posiada własnego herbu, a posługuje się jedynie logotypem. W ostatnich latach swój herb uchwaliły gminy:
Przechlewo (UCHWAŁA NR 59/XIII/2011 RADY GMINY PRZECHLEWO z dnia 10 września 2011 r. w sprawie ustanowienia herbu, flagi, flagi stolikowej i pieczęci gminy Przechlewo oraz zasad ich używania).
Koczała (uchwała Nr XXXIV/213/2018 Rady Gminy Koczała z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie ustanowienia herbu, flagi, insygniów i innych symboli Gminy Koczała oraz zasad ich używania (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2018 r. Nr BRAK, poz. 2521)
W 2008 roku powstał herb gminy wiejskiej Człuchów
(UCHWAŁA Nr XXIV/190/08 Rady Gminy Człuchów z dnia 29 grudnia 2008 r. w sprawie ustanowienia herbu, flagi i pieczęci Gminy Człuchów (str. 2901)
W lutym 2016 roku nowy, dostosowany do wymagań heraldycznych herb przyjęli radni z gminy Debrzno Uchwała nr 60/LXXVI/2018 Rady Miejskiej w Debrznie z dnia 12 października 2018 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Debrzno) .
Gmina Rzeczenica jest nie tylko ostatnim samorządem w powiecie, ale również w województwie, która własnego herbu nie opracowała. Jeszcze kilkanaście miesięcy temu logotypem posługiwano się w gminie wiejskiej Słupsk, w maju 2020 roku również tutaj przyjęto jednak symbol zaakceptowany przez Komisję Heraldyczną działającą przy MSWiA (https://www.gminaslupsk.pl/aktualnosci/pokaz/1588).
Jednym z pomorskich samorządów, które w ostatnim czasie zdecydowały się na stworzenie nowego herbu jest gmina Kępice w powiecie słupskim (Uchwała Nr XXIV/217/2017 Rady Miejskiej w Kępicach z dnia 30 marca 2017 r. w sprawie ustalenia herbu, flagi, sztandaru, łańcuchów i pieczęci Gminy Kępice)
Czym różni się herb od loga, którym aktualnie posługuje się gmina Rzeczenica?
„HERB jest i pozostanie podstawowym i najważniejszym znakiem urzędowym zatwierdzanym odpowiednią procedurą. Jest to najważniejszy symbol gminy, stosowany jako znak oficjalny i uroczysty. Funkcja znaku urzędowego w pewnych wypadkach uniemożliwia jego zastosowanie. Herb znakuje miejsce inicjatywy, nie jest nośnikiem idei.
Obok herbu funkcjonuje także logo promocyjne. Logo nie jest koniecznością, ale szansą na przedstawienie miasta i gminy poprzez łatwo zauważalny i zapamiętywany symbol. W prosty sposób może wyrazić jej charakter i potencjał.”
O opracowanie projektu herbu gminy Rzeczenica zwróciliśmy się do Tadeusza Matwijewicza – kuratora sądowego, który jest heraldykiem – pasjonatem. Mieszkaniec Sieroczyna to autor herbu gminy wiejskiej Człuchów, który został zaakceptowany przez Komisję Heraldyczną i funkcjonuje w przestrzeni publicznej od kilkunastu lat.
Stworzenie poprawnego herbu wymaga znajomości ściśle określonych reguł i norm. Niekiedy prace nad stworzeniem graficznego symbolu gminy trwają przez wiele lat i nie zawsze kończą się sukcesem. W przeciwieństwie do loga nie może być on rodzajem komiksu – barwnej opowieści o walorach gminy. Istotą herbu jest to, aby na niewielkiej przestrzeni tarczy herbowej w prostych znakach opowiedzieć o historii danego miejsca, ludziach, którzy zamieszkiwali je kilkaset czy ale i kilkadziesiąt lat temu a także tych, którzy żyją i tworzą je obecnie. Opracowanie symbolu gminy wymaga przekopywania się przez dokumenty, publikacje, często obcojęzyczne.
Warto podkreślić, że powstający symbol nie ma być jedynie herbem Rzeczenicy. Ma on dotyczyć całej gminy, czyli również takich miejscowości jak Międzybórz, Pieniężnica, Brzezie, Gwieździn, Breńsk, Gockowo, Olszanowo… Przy tworzeniu projektu autor sięgnął jednak w pierwszej kolejności do etymologii nazwy miejscowości – stolicy gminy. Podczas prac nad przygotowaniem koncepcji herbu Tadeusz Matwijewicz korzystał m.in. z publikacji autorstwa nieżyjącego już profesora Edwarda Brezy pt. „Nazwa wsi człuchowskiej Rzeczenica, dawniej S(z)tegry, S(z)tegrowy i Marianowo”, JP LXXII 1992. Wynika z niej dość jednoznacznie, że współczesna nazwa miejscowości wywodzi się od słowa „rzeka”. Przez gminę przepływają dwie ważne dla regionu rzeki – Brda i Czernica. Klewiatka, niewielki ciek wodny, który dzisiaj trudno nazwać rzeką jeszcze sto lat temu wyglądała zupełnie inaczej. Można to zobaczyć chociażby na dawnych mapach. Ze względu obecność rzek oraz etymologię nazwy stolicy gminy, na projektowanym herbie nie mogło zabraknąć elementów nawiązujących do rzek. W heraldyce przedstawieniem rzeki jest falisty pas barwy błękitnej, bądź też srebrnej (białej). Na projektowanym herbie gminy Rzeczenica, który zostanie zaproponowany Radzie Gminy Rzeczenica do przedstawienia w Komisji Heraldycznej, widoczne są dwa takie pasy. Wyodrębnić można na nich siedem wierzchołków, które mogą być nawiązaniem do siedmiu sołectw funkcjonujących na terenie gminy Rzeczenica.
Kolejnym ze znaków graficznych na tarczy projektowanego herbu gminy Rzeczenica jest grecki krzyż. W publikacji pt. „Heraldyka i weksylologia” autorstwa Alfreda Znamierowskiego wyodrębnionych zostało ponad 50 krzyży zwyczajnych najczęściej występujących w polskiej heraldyce. Krzyż grecki został na tej liście postawiony na pierwszym miejscu, gdyż występuje na największej liczbie polskich herbów samorządowych. Krzyż był pierwszą heraldyczną figurą zaszczytną. Nawiązuje do męczeńskiej śmierci Jezusa Chrystusa i do chrześcijaństwa w ogóle. Od XIV wieku, gdy Ziemia Człuchowska została kupiona przez Krzyżaków od synów Mikołaja z Ponieca, wpływy chrześcijańskie są na niej obecne – stąd też symbol krzyża na tarczy herbowej. Nie jest to jednak symbol krzyżacki. Krzyż Rycerzy Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie jest barwy czarnej, można go zobaczyć chociażby w herbie Łeby.
Biały krzyż podkreśla również związki gminy Rzeczenica z Pomorzem Gdańskim. W herbie Gdańska można zobaczyć koronę i dwa krzyże. Autor projektu zasadność umieszczenia białego, greckiego krzyża na tarczy herbowej Rzeczenicy widzi szerzej i głębiej. Jego zdaniem właśnie na Ziemi Rzeczenickiej ma on ważne znaczenie z uwagi na wyjątkowe uwarunkowania społeczno-kulturalne gminy Rzeczenica.
W projektowanym herbie pojawiają się jedynie dwie barwy – biała (heraldycznie srebrna) oraz błękitna. Tarcza jest barwy błękitnej. Jak pisze A. Znamierowski „błękit to barwa czystego nieba, symbol wieczności, wiary, wierności, lojalności i prawdy. W tradycji chrześcijańskiej jest to symbol miłości niebiańskiej, a także czystości (barwa szat Marii Panny).
Większość gmin powiatu człuchowskiego posługuje się herbami z błękitną tarczą. Takie tło funkcjonuje na tarczach herbowych gmin Człuchów, Przechlewo, Koczała oraz gminy Czarne.
Czytaj cały artykuł